Pakjesavond

Elk jaar rond 5 december is het weer groot feest. Dan vieren miljoenen mensen namelijk het Sinterklaasfeest. Weken wordt er op allerlei manieren toegeleefd naar dit fantastische feest. Het hoogtepunt is natuurlijk pakjesavond. Maar waar komt het sinterklaasfeest nu eigenlijk vandaan en waarom vieren wij het op 5 december. En wat houdt pakjesavond nu eigenlijk precies in? In dit artikel vertellen we je alles over het sinterklaasfeest en dan met name over pakjesavond.Lees nu snel verder over pakjesavond om alles hierover te weten te komen

Bekijk hier al het speelgoed op bol.com

Sinterklaasfeest in de middeleeuwen Het sinterklaasfeest wordt in Nederland al eeuwen lang gevierd. Zelfs in de middeleeuwen vierde men het feest al. Dat ging echter wel iets anders dan het sinterklaasfeest zoals wij dat kennen. Zo zijn er aanwijzingen dat de stad Dordrecht in het jaar 1360 al sinterklaas vierden. De dag vóór de officiele feestdag van Sint Nicolaas werd er uit alle arme kinderen in de stad een kinderbisschop gekozen, deze kreeg ook nog eens assistenten. De gelukkige kinderen die gekozen werden, ontvingen bijna een maand lang eten, snoep en cadeaus. Natuurlijk werden ook de andere kinderen niet overgeslagen; zij kregen een extra vrije dag op 6 december om het feest goed te kunnen vieren en ontvingen ook nog eens geld. Iets later in de geschiedenis worden alle arme kinderen getrakteerd en nog wil later gebeurt dat door middel van een schoen, waarin snoep en cadeautjes worden gestopt. En dat kennen we nu natuurlijk nog steeds. Elk jaar weer zetten vele kinderen namelijk hun schoen in de hoop dat er volgende morgen iets leuks of lekkers in te vinden is.

Gebaseerd op twee personen

De sinterklaas die elk jaar bij ons op bezoek komt, is niet zoals veel mensen gebaseerd op één persoon maar op twee verschillende personen. De eerste is Nicolaas, de bisschop van Myra die in het jaar 300 leefde. Hij was volgens de overleveringen een goede man die er alles aan deed om vooral jongeren te helpen die arm waren. Hij gooide bijvoorbeeld geld in huizen waar meisjes woonden die netjes leefden maar te weinig geld hadden voor een bruidsschat, waardoor ze niet konden trouwen. In het sinterklaasfeest zoals wij dat vieren, zien we dat natuurlijk nog steeds terug als snoep en geld gestrooid wordt door de helpers van sinterklaas. De tweede persoon waar sinterklaas op gebaseerd is, heeft niet echt bestaan. Het gaat om de Germaanse oppergod Wodan. Hij werd door de Germanen afgebeeld als een grote man die een lange baard had en een muts en mantel droeg. Om het plaatje compleet te maken, reed hij op een schimmel.

5 of 6 december?

Officieel valt sinterklaas op 6 december. Dat is dan ook de reden dat er in België nog steeds Sinterklaas wordt gevierd op 6 december. Maar waarom wordt in Nederland pakjesavond dan op 5 december gevierd? Zitten wij dan gewoon fout? Het antwoord ligt in hoe de dagen vroeger werden ingedeeld. Bij ons begint de nieuwe dag om 12.00 uur ’s nachts. Vroeger begon om 6.00 uur ’s avonds echter al een nieuwe dag. Als er dus op 5 december in de avond sinterklaas gevierd werd, was het voor hen al 6 december. Later is deze gewoonte veranderd, maar we zijn pakjesavond blijven vieren op de avond van 5 december. Overigens is er nog steeds geen duidelijkheid over de reden dat Sinterklaas op 6 december valt. Sommige mensen stellen dat Bisschop Nicolaas op die datum jarig was, andere bronnen zeggen juist weer dat hij op die datum stierf.

Pakjesavond

Natuurlijk is het sinterklaasfeest in de loop der tijd veranderd. Hoewel de gedachte achter het feest grotendeels hetzelfde is gebleven, zijn de tradities wél veranderd. Pakjesavond is ook pas later ontstaan. Pas na de Tweede Wereldoorlog ontstond pakjesavond zoals wij dat nu vieren. In eerste instantie kregen kinderen dan vooral zelfgemaakte cadeautjes van hun ouders. Later veranderde dit omdat de welvaart steeds meer toenam. Ouders kochten dan ook de cadeautjes gewoon in de winkel. Overigens is de datum niet het enige verschil tussen Nederland en Belgie als het om het sinterklaasfeest gaat. In Belgie viert men namelijk geen pakjesavond, maar pakjesochtend. Eerst kwam de gewoonte om kinderen op 5 december hun schoen te laten zetten voordat ze naar bed toe gingen. Wanneer ze dan, op de verjaardag van sinterklaas, uit bed kwamen, was hun schoen gevuld met een cadeautje, snoep of allebei. Later werd het feest uitgebreid. Zo werd het in de afgelopen eeuw de gewoonte dat sinterklaas, samen met zwarte piet, de avond voor zijn verjaardag op bezoek kwam. Dat is eigenlijk de eerste echte stap richting pakjesavond zoals wij dat vieren. Ze kwamen bij een gezin op bezoek met een jute zak waarin allerlei cadeautjes zaten. Dat werd langzaam maar zeker uitgebreid waardoor er een echte feestavond ontstond waarin het vooral draait om gezelligheid, samenzijn en elkaar cadeautjes geven. Dat is namelijk de pakjesavond zoals wij dat vieren!

Eten en drinken

Natuurlijk hoort er bij een gezellige avondje zoals pakjesavond ook eten en drinken. Er zijn vele verschillende typische lekkernijen die met het pakjesavond op tafel komen. Allereerst is het belangrijk om te zeggen dat snoep eigenlijk altijd al onderdeel was van het sinterklaasfeest. Zoals eerder gezegd, werd er al in de middeleeuwen soep uitgedeeld aan de kinderen. Ook pepernoten worden al ontzettend lang gegeten. Zo kunnen we op de schilderijen van Jan Steen al zien dat de kinderen pepernoten kregen. Deze schilderijen stammen uit de zestiende eeuw. Deze waren wel anders dan die wij eten en worden ook wel de ‘echte pepernoten’ genoemd. Ze waren vierkant en hadden de smaak van ontbijtkoek. De ronde nootjes die wij met pakjesavond eten, zijn eigenlijk kruidnoten. Ze worden van speculaas gemaakt en al meer dan 100 jaar genieten we in Nederland van deze lekkernij.Speculaas werd ook rond die tijd langzaam maar zeker onderdeel van het feest, omdat de kruidnoten daarvan gemaakt werden. Overigens was vroeger het sinterklaasfeest zelfs een soort valentijnsdag. Als je verliefd was op iemand, dan maakte je een speculaaspop voor diegene rond de tijd van het sinterklaasfeest. Als die jongen of dat meisje je pop dan aanvaardde, wilde dat zeggen dat je een goede kans maakte! Waar chocoladeletters vandaan komen is overigens niet helemaal bekend. Een van de verklaringen is dat er vroeger niet veel pakpapier en stickers met namen waren. Om de cadeautjes toch te onderscheiden, voorzagen de mensen de cadeautjes van een letter, die gebakken werd uit brooddeeg. Het ging dan om de eerste letter van de voornaam van het kind. Wist je trouwens dat de ‘M’ het meest verkocht wordt van alle chocoladeletters? Daar zijn eigenlijk twee verklaringen voor. De eerste is dat ‘Moeder’ en ‘Mama’ met deze letter beginnen. De letter M is echter ook het grootste, waardoor er het meeste chocolade aan zit. Wat denk jij dat de echte reden is?

Pakjesavond mét suprises

Suprises zijn tegenwoordig een vast onderdeel van pakjesavond. Hoewel de suprises pas in de 20e eeuw echt populair werden, hebben ook deze een oorsprong die veel verder terug gaat. In de 16e eeuw was het in Spanje de gewoonte om een verrassing te regelen voor vrienden. Deze verrassing, vaak een sieraad, werd dan over het algemeen verstopt in iets heel gewoons zoals een stuk fruit of groente. Om ervoor te zorgen dat het geschenk in ieder geval werd gevonden, moest men het verstoppen in iets dat dagelijks gebruikt zou worden. En daarmee hebben we nog een verklaring waarom de schoen zo belangrijk is bij het sinterklaasfeest; vaak werd het geschenk dan namelijk in een schoen gestopt, zodat de ontvanger het zeker niet zou missen. Suprises zoals wij het doen, is echter pas de laatste decennia ontstaan. Op een grappige manier geven we elkaar geschenken, waarbij we het cadeau vaak verstoppen in andere voorwerpen of in iets dat we zelf gemaakt hebben. Ook schrijven we er vaak een gedicht bij. Dat gebeurde trouwens wel al veel eerder bij cadeautjes op pakjesavond. Er is bijvoorbeeld bekend dat de toen 16-jarige prinses Wilhelmina al in 1896 speciaal voor pakjesavond gedichten schreef bij de cadeautjes. Bij de suprises gebruiken wij de gedichten vaak om een ander iets op een grappige manier duidelijk te maken. Dat hij of zij veel rommel maakt bijvoorbeeld of altijd achter de computer zit.